Iragazkortasunaz
Bizilagunak
gorrotatzea da errazena. Batez ere zurezko etxeetan. Ozen mintzatzen direlako, bachata gogaikarri hori jarrita dantza
egiten dutelako goizeko ordubietan; haien zakurrek zaunka eta intziri egiten
dutelako desorduetan, ez dakitelako auzoek danbatekorik eman gabe aterik ixten.
Bi buelta ematen dizkiolako bakoitzak bina sarrailari, zartailuz jota bezala. Lapurretara
etorrita ere... tipulinen ordez diamanteak bagenitu legez hozkailuetan gordeta!
Eta, egiaz, daukaguna dira: paperezko paretak –teloiak apenas– eta bizilagunei
nahi eta nahi ez entzun beharreko sesioak (bikoitzak batzuetan: beti da gurean ikuslearen
eguna –entzulearena, hobe esan–). Auzoen bozak badu kontzientziaren ahotsarekin
parekotasunik. Oihartzun gertu horiek, nondik datoz? Egurrezko zutabeetan gora
ala lurretik? Goiko solairutik ala albokotik? Ondoko ezkaratzetik ala
norberarenetik? Bai, gorroto ditut zurezko etxeak, hain iragazkorrak. Gorroto
dut nire hau.
Batzuetan,
baina, adiskidetu egiten gara egurrezko ganbara zaharrekin. Lau gela dituen
bihotz hori zurezkoa dela pentsatzeraino, eta ez buztinezko bihotz. Ezustean, goizeko
isiltasunean, Izarren hautsa ekarri dit
gaur zurak habeetan gora Laboaren ahotsean. Gu sortu ginen enbor beretik. Harri eta zur geratu naiz,
kantua nondik datorren atzeman nahian. Mentalki errepasatu ditut ene bizilagun
guztiak, baina arrastorik ezin atera nork jar ote lezakeen kantua. Amaitu
denean, neronek ipini dut Izarren hautsa.
“Hemen nago, entzun zaitut, txanda...”. Isiltasuna berriz. Bizilagun ezezaguna ere –kontzientziaren
ahotsa?– harritu egingo zen, nonbait. Não
es tu facultade de sentir hautatu du niri erantzuteko. Bentatik bentarako gonbitea egin diot nik gero. Eta elkarri
kantuak jartzen jarraituko bagenu, goiz osoan? Baina ez da nire bentara inor
igo. Isiltasuna berriz. Hor amaitu da kantu-hizketa.
Joan direnen ahotsa omen da ahazten dugun lehen gauza. Eta kantariak dira,
ziur aski, ahaztura horri aurre egiteko ahalmena duten bakarretarikoak. Zutik mugiezin
geratu naiz Izarren hautsa entzutean,
bat-batean sustraiak atera izan balitzaizkit bezala, horixe da egia. Hori dute
sustraiek: ezustean sortzen direla. Zenbat jendek ez du ihes egin nahi izan
bere sustraiek usteltzean sortzen duten kiratsetik? Baina erauzi arren atera
egiten zaizkie berriz. Utikan munduko hiritarrak: behar dira koordenada batzuk.
Esateko moduan: “Halako baserritakoa
zara zu...”. “Bai, Laboakoa”. Eta aitonak harrizko petrilean eserita –petrila
bai, harrizkoa da– buruaz baietz, “banengoan ba ni, asmatu diat!”. Hasieran
amorrua, identifikatu gaituztelako: txoriago nahi genuke. Gero, urteekin,
samurtasun suerte etsi bat. Eta geroago, poza. Edo harrotasun isila. Bai,
halaxe naiz. Ni hemengoa naiz. Euskalduna auskalo, baina Laboakoa seguru
baietz. Eta Letekoa apur bat. Eta Atxagakoa. Eta Sarrikoa. Zakurraren salara
deitzen nautenean, azken judizioan soinu probak egiteko eskatzen didatenean, haiei ikasitako ahapaldiren bat xuxurlatuko
dut.
Barka
lirika gaindosia irakurle, baina irrikatzen dugun zeruari sustraiak txertatu
beharra dago tarteka. Horregatik, norbaitek galdetzen badu nongoa naizen, esan
Laboako mutila naizela. Zakurrek ere ezagutzen nautela han, horregatik ez
didatela zaunkarik egiten.
Kantu-hizketan, iragazkor, umorerik galdu gabe. Asteak joan arren, lur eta sustrai zaporeko ardo beltzarekin topa egiten jarraitzen dugu, Mikel, zurea ere baden zurezko gure etxetik.
Argia aldizkarian