Izotzaren gordelekuetan barrena

16 de Enero 2016

Mendiko materialez inguraturik topa dezakezun liburu horietako baten traza du, azalari erreparatuta, Juanra Madariagaren “Espedizioa” liburuak. Engainagarria da, ordea, egileak berak Shisha Pangma irrikatuari ateratako argazkia. Hau literatura da, eta ez nolanahikoa. Izan ere, alpinista izateaz gain, poeta bikaina ere bada Juanra Madariaga. Soslai berezia? Ez hainbeste: asko izan dira espedizioetan liburu kuttunak bidaide izan dituztenak. George Malloryk, Virginia Woolfen “Bidaiaren amaiera” eraman zuen Everestera 1924ko espedizioan; Fritz Luchsingerrek, Rilkeren “Duiniar elegiak” 1983an Shisha Pangmara. Madariagak, Unai Elorriagaren “SPrako tranbia” hautatu zuen mendi berbererako, bai eta gailurrean pasarte bat bozgora irakurri ere. Testuingurua zer den, hitzen pisua eta zentzua aldatu egiten da altueraren arabera. Horra, muturreko... Leer más

Adio, kazetari, adio!

09 de Octubre 2015

“Internet, mundu elektronikoak dakarren bolada pasakor horietako bat da, merkatuaren indarrek lehenago edo beranduago bere testuinguru egokian kokatuko dutena. Bitartean, bere defendatzaile sutsuekiko, garai batean esperanto hizkuntzaren zaleekiko eta irrati-afizionatuekiko izan genuen ulerkortasun eta tolerantzia maila berbera izan beharko dugu. Harro desfilatuko du eszenatokian Internetek ordubetez, baina gero, bigarren mailako komunikabideen artean merezi duen lekua hartuko du”. Egun The Guardianen ari den Simon Jenkins kazetariarenak dira hitz hauek, The Times egunkarian argitaratuak, 1997. urtean, Internetek paperezko egunkariak, komunikabideak eta gure bizitzak erabat irentsi aurretik. Ezin esan Nostradamus Saria jasotzeko moduko berbak izan zirenik Jenkinsenak. Denborak ematen duen talaiatik erraza da haren pronostikoa gutxiestea, baina, egiari zor, telefonoak... Leer más

Gutun-hizketak

10 de Mayo 2015

Poema bat plaza publiko bat den bitartean –ez da garrantzitsua poetaren sentimendua bera, baizik eta plaza horretara hurbiltzen diren irakurleengan piz dezakeena–, gutun bat aldebiko sentimendu eta gogoetei soilik dagokien eremu pribatu kodifikatua da, printzipioz. Printzipioz diogu, idazle askoren gutun pribatuetan nabarmenegia baita idazten ari zirena inoiz argitaratua izango zen aukeraz kontzientegi direla sarri. Euren obraren parte jotzen zituztela gutunak, alegia, eta horrek areagotu egiten zuela interesante plantak egiteko joera, zeharka publiko zabalari ari zaiola badakienaren maskarada. Zilegi da gutun baten kopia gorde edo hura garbira pasatzea, adibidez? Maiteminduta dago benetan maitasun gutun bat txukunera pasatzeko adinako trenpua duena? Kafkak berak garbira pasatu zuen Aitari gutuna bezala ezaguna den kontu-kitatze luzea, egiaz aitak sekula ez baina... Leer más

Baietz etzi itzuli

21 de Noviembre 2014

Dibisa atzerritarrak eurotara aldatzen saiatzea bezala da itzultzea: txanpon txiki gogaikarriak zenbatu beharra dago, inoiz ez digutelako zifra biribilik itzultzen. Itzulezinak dira hitzak, baiki, baina ez dugu horregatik amore emango: demagun, bat aipatzeagatik, ingelesezko stocking. Media omen gaztelaniaz, baina nire iritzia jakin nahi baduzue, media bat ez da stocking erdira ere iristen. Euskaraz askoz okerragoa da, hala ere,  galtzerdi ematen baitu hiztegiak stocking-en baliokide. Silk stocking, honenbestez, “zetazko galtzerdi” litzateke. Barkatu, baina urrundik ere ez da gauza bera. Lekutan dago inori galtzerdia orkatiletik kentzea edo izterretik stocking bat eranztea. Itzulpen egokia, hitzen zehaztasuna, inportantea da libidoa bere lekuan mantentzeko. 

Bidaia luzea egiten dute berbek batzuetan, esan gabe doa. Bizzarro hitzak, adibidez, ausarta esan nahi du... Leer más